Wykład z systemow operacyjnych (SO) opiera się na światowej sławy,
wielokrotnie wznawianym i uaktualnianym podręczniku [1]. Centralna
część wykładu pozostaje w ogolnym zarysie stała, tak jak stałymi są
podstawowe problemy systemow operacyjnych: zarządzanie fizycznymi
i logicznymi zasobami komputera, organizacja jego wejścia-wyjścia,
ochrony i bezpieczeństwa. Zmianom i unowocześnieniom podlegają
poszczegolne rozwiązania (np. przechodzenie od procesow do wątkow
w jądrze SO) oraz ich realizacje w postaci konkretnych systemow.
Wykład jest poświęcony dwom kategoriom wiedzy informatycznej: ogolnym
zagadnieniom budowy systemow operacyjnych oraz dobrej, oficjalnej,
polsko-angielskiej terminologii związanej z tą tematyką, co stanowi
specjalność wykładowcy.
Systemy operacyjne rozwiązują zasadnicze problemy wydajnego,
wygodnego i bezpiecznego eksploatowania systemow komputerowych. Ich
specjalizowane realizacje odnajdujemy w postaci systemow baz danych
(zob. inny wykład). Sam interfejs użytkowy (GUI), do ktorego
znajomości ograniczają się miliony użytkownikow systemow operacyjnych
na świecie, nie wystarcza, aby ze zrozumieniem ogarnąć strukturę
i funkcje oprogramowania systemowego. A jest co ogarniać. Dość
powiedzieć, że wspołczesne systemy operacyjne to oprogramowanie
liczące miliony wierszy (MLOCs) kodu źrodłowego. Dlatego znajomość
zasad działania systemow operacyjnych można uznać za element
klasycznego wykształcenia informatyka.
Sygnalizowany podręcznik [1] to szoste i siodme polskie wydanie,
sześciokrotnie uaktualnianego w ciągu ostatniego dwudziestolecia,
szeroko znanego i używanego w USA i Europie amerykańskiego
podręcznika A. Silberschatza i in. Systemy operacyjne są tym
specyficznym oprogramowaniem, ktore tworzy pomost międzypokoleniowy:
ich ewolucja trwa już poł wieku, a poszczegolne systemy są użytkowane
przez dziesiątki lat. Można przewidywać, że i popularny od początku
lat 90. Linux czeka podobnie długotrwała, udana historia. W ślad za
zalecaną książką wykład obejmuje: zagadnienia wstępne, w tym szkic
historycznych uwarunkowań w projektowaniu SO, ogolny przegląd
struktur systemow komputerowych, struktury systemow operacyjnych,
architekturę i funkcje jądra SO, planowanie i synchronizowanie
procesow (wątkow), problemy zakleszczeń, zarządzanie pamięcią
hierarchiczną, w tym organizację dyskow i pamięci wirtualnej, systemy
plikow, przegląd podsystemow wejścia-wyjścia, notę dotyczącą systemow
rozproszonych (jest im poświęcony osobny wykład), zagadnienia ochrony
i bezpieczeństwa systemow oraz nawiązania do konkretnych rozwiązań,
takich jak systemy uniksowe (w tym UNIX i Linux), rodzina systemow
Microsoft Windows i inne.
programowanie w normatywnym języku C (lub w C++);
kurs systemow komputerowych (architektury sprzętowe);
zainteresowanie użytkowaniem systemow operacyjnych na poziomie językow poleceń;
zainteresowanie poprawną, jasną angielsko-polską terminologią informatyczną;
Znajomość programowania w asemblerze poszerza możliwości wykonania ciekawych zadań na pracowni.
1. Silberschatz A., Galvin P. B., Gagne G.: Podstawy systemow operacyjnych. Przekład z ang.: Z. Płoski, 20+1129 stron, 266 rys., 6063 hasła w skorowidzu. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 2007. ISBN 83-204-3215-4. Podręcznik podstawowy.
2. Tanenbaum A.S.: Systemy operacyjne. Wydanie III. Gliwice, HELION 2010. (Drugi obok [1], kompleksowy i ważny podręcznik do przedmiotu. W książce jest trochę niedociągnięć technicznych i in., lecz jako całość podręcznik jest godny polecenia).
3. Płoski Z.: Informatyka. Słownik encyklopedyczny. Wydanie II - poszerzone i uzupełnione. Seria "Szkolne Słowniki Encyklopedyczne", 652 strony, książka plus płyta CD. Wrocław, Wydawnictwo EUROPA 2001. Dostępne rownież wydanie trzecie w oprawie broszurowej, pod nieco zmienionym tytułem, z r. 2002, ISBN 83-88962-10-8. (Wybor haseł dotyczących systemow operacyjnych).
4. Nisan N., Schocken S.: Elementy systemow komputerowych. Budowa nowoczesnego komputera od podstaw. Przekład z ang.: Z. Płoski, 14+308 stron. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 2008. ISBN 978-83-204-3390-6. (Ta książka pomoże studentom przejść na skroty elementarny kurs budowy sprzętu komputerowego (i nie tylko) -- wiedzy potrzebnej do głębszego rozumienia działania systemow operacyjnych).
5. Wykład jest wspomagany kilkuset oryginalnymi przezroczami do wydań podręcznika w wersji angielskiej, mocno skorygowanymi, rozszerzonymi i uzupełnionymi o adekwatną terminologię polską (obecnie są to przezrocza praktycznie w wersji dwujęzycznej).
W razie potrzeby uprasza się o powiadomienie listelem (pocztą elektroniczą, e-mailem). Odpowiedź na listel jest wysyłana zazwyczaj w ciągu tygodnia od daty jego nadejścia. zpl
