Przeglądowy wykład z systemow operacyjnych (SO) opiera się na światowej sławy,
wielokrotnie wznawianym i uaktualnianym podręczniku. Centralna część wykładu
pozostaje stała, tak jak stałymi są podstawowe problemy systemow operacyjnych:
zarządzanie fizycznymi i logicznymi zasobami komputera, organizacja wejścia-
wyjścia, zapewnianie ochrony i bezpieczeństwa. Zmianom i unowocześnieniom
podlegają poszczegolne rozwiązania (np. przechodzenie od procesow do wątkow w
jądrze SO) oraz ich realizacje w postaci konkretnych systemow. Wykład jest
poświęcony dwom kategoriom wiedzy informatycznej: ogolnym zagadnieniom budowy
systemow operacyjnych oraz dobrej, oficjalnej, polsko-angielskiej terminologii
informatycznej, co stanowi specjalność wykładowcy.
Systemy operacyjne rozwiązują zasadnicze problemy wydajnego, wygodnego i
bezpiecznego eksploatowania systemow komputerowych. Ich specjalizowane
realizacje odnajdujemy w postaci systemow baz danych (zob. inny wykład). Sam
interfejs użytkowy (GUI), do ktorego znajomości ograniczają się miliony
użytkownikow systemow operacyjnych, nie wystarcza, aby ze zrozumieniem ogarnąć
strukturę i funkcje oprogramowania systemowego. (W ujęciu wykładu GUI nie jest
częścią SO). A jest co ogarniać! Dość powiedzieć, że wspołczesne systemy
operacyjne to oprogramowanie liczące dziesiątki milionow wierszy kodu (choć
wowczas liczy się kod wraz z oprogramowaniem pomocniczym). Znajomość zasad
działania systemow operacyjnych stanowi element klasycznego wykształcenia
informatyka.
Sygnalizowany podręcznik ("Podstawy systemow operacyjnych") to siodme polskie
wydanie, sześciokrotnie uaktualnianego w ciągu ostatniego dwudziestolecia,
szeroko znanego (9 wydań), używanego w USA i Europie amerykańskiego
podręcznika A. Silberschatza i in. Systemy operacyjne są tym specyficznym
oprogramowaniem, ktore tworzy pomost międzypokoleniowy: ich ewolucja trwa już
ponad poł wieku. Poszczegolne systemy są użytkowane przez dziesiątki lat.
Należy podkreślić, że częstotliwość ukazujących się co kilka lat "nowych
wersji" systemow nie oznacza rewolucyjnych zmian w jądrze, a tylko wowczas,
gdy powstaje nowe jądro SO, można mowić o nowym systemie. Datujący się od
początku lat 90. XX wieku Linux podlega podobnej długotrwałej, udana ewolucji.
W ślad za zalecaną książką wykład obejmuje: zagadnienia wstępne, w tym szkic
historycznych uwarunkowań w projektowaniu SO, ogolny przegląd struktur
systemow komputerowych, struktury systemow operacyjnych, architekturę i
funkcje jądra SO, planowanie i synchronizowanie procesow (wątkow), problemy
zakleszczeń, zarządzanie pamięcią hierarchiczną, w tym organizację dyskow i
pamięci wirtualnej, systemy plikow, przegląd podsystemow wejścia-wyjścia, notę
dotyczącą systemow rozproszonych (jest im poświęcony osobny wykład),
zagadnienia ochrony i bezpieczeństwa systemow (temat godny osobnego wykładu)
oraz nawiązania do konkretnych rozwiązań, takich jak systemy uniksowe (w tym
UNIX i Linux), rodzina systemow Microsoft Windows i inne. Systemy operacyjne
są implementacją życia. Ta dająca się uzasadnić metafora (autorstwa
wykładowcy) sprawia, że wykład obfituje w nawiązania do zjawisk
pozainformatycznych i porownania polityk realizowanych w jądrze SO, do
zachowań organizacji społecznych w szerszym wymiarze. Wykład nie stroni od
interdyscyplinarnych, humanistycznych refleksji. **Przestroga: jeśli chcesz
się nauczyć interfejsu konkretnego SO lub pisania aplikacji dla konkretnego
SO, zapisz się na inny kurs. Ten ma charakter ogolny i przeglądowy.**
Inne wiadomości, w szczegolności dane bibliograficzne dotyczące podręcznikow,
odesłania do literatury uzupełniającej, źrodeł standardowych materiałow
pomocniczych (dwujęzyczne, mocno zmodyfikowane przezrocza nie sa udostęniane
poza wykładem) itp. są pomieszczone w Sieci na stronach KNO (Moodle).
**Wymagania:** systemy komputerowe, język C.
W razie potrzeby uprasza się o powiadomienie listelem (pocztą elektroniczą, e-mailem). Odpowiedź na listel jest wysyłana zazwyczaj w ciągu tygodnia od daty jego nadejścia. zpl
