**Przedmiot prowadzony przez dar hab. Bartosza Smolika z Zakłady Społeczeństwa Obywatelskiego, Instytut Politologii, Wydział Nauk Społecznych.**
1. Zajęcia wprowadzająco-organizacyjne
1. Prawo kosmiczne (tzw. wielka czwórka) i związane z nim problemy
Delimitacja przestrzeni kosmicznej i przestrzeni powietrznej. Traktat Kosmiczny z 1967 i
jego konsekwencje (analiza poszczególnych artykułów). Układ o ratowaniu kosmonautów i
zwrocie obiektów wyniesionych w przestrzeń kosmiczną z 1968 r. Konwencja o
odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne z 1972 r. Konwencja o
rejestracji obiektów wyniesionych w przestrzeń kosmiczną z 1975 r. i jej polski odpowiednik
– ustawa o KROK.
1. Dyskusyjny Traktat o Księżycu i regulacje pozatratatowe w prawie kosmicznym
Traktat o Księżycu z 1979. Działalność COPUOS w ramach ONZ. Artemis Accords z 13
października 2020 r. Artemis Accords z 13 października 2020 r. Kodeksy dobrych praktyk.w
Kosmosie (Code of Conduct) jako przykłady tzw. miękkiego prawa. Kodeks Postępowania w
sprawie Ograniczenia Śmieci Kosmicznych (European Code of Conduct for Space Derbis
Mitigation). Unijny projekt Kodeksu postępowania dotyczący działań w przestrzeni
kosmicznej z grudnia 2008 roku i problemy z jego przeforsowaniem na forum ONZ. 21
wytycznych dotyczących „długoterminowej stabilności działań w przestrzeni kosmicznej”
Space Trafic Management. Rozwój prawa krajowego jako konsekwencja słabości praw
traktatowego.
1. Europejski sektor kosmiczny i unijna polityka kosmiczna
Słownictwo okołotechnologiczne – upstream downstream, spin-off, start-up, drzewo
technologiczne. Wielcy Integratorzy Systemów (LSIs). Europejska polityka kosmiczna –
wyjaśnienie pojęcia. Działalność Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Zasada
geograficznej redystrybucji. Znaczenie I możliwości start-upów i małych i średnich
przedsiębiorstw (MŚP).
Przestrzeń kosmiczna w traktatach UE. Aspekty instytucjonalne. Aplikacje satelitarne.
Unijna strategia kosmiczna program kosmiczny UE. Agencja UE ds. Programu Kosmicznego
(nowe wcielenie GSA). Sztandarowe programy UE. Europa i USA – rywalizacja czy
partnerstwo?
1. Kosmiczne aspekty bezpieczeństwa i obronności. Problemy antropogenie i
kosmogenne
Wykorzystanie militarne przestrzeni kosmicznej. Zwiad satelitarny. Systemy satelitarne
europejskich krajów NATO. Łączność satelitarna. Internet. Konflikt na Ukrainie. Wschodzące
problemy bezpieczeństwa w przestrzeni kosmicznej – kosmiczne śmieci, pogoda kosmiczna, meteoryty (PHO, PHA), cyberbezpieczeństwo w kosmosie, łączność satelitarna. Problemy
związane z bronią antysatelitarną (ASAT).
1. Satelitarne systemy obserwacji Ziemi – geneza i rozwój
Znaczenie i powszechne wykorzystanie obserwacji satelitarnej. Historia amerykańskiego
programu Corona. Narodowe Biuro Rozpoznania. Teledetekcja i wykorzystanie zdjęć
satelitarnych. Cywilne zastosowanie zobrazowań satelitarnych. GMES/Copernicus, jego
historia i perspektywy rozwoju jako jednego z dwóch „flagowych” kosmicznych projektów
Komisji Europejskiej. Poszczególne Sentinele i serwisy Copernicusa. Narodowe systemy
satelitarne: Francji (Helios 2, Composante Spatiale Optique, CERES i inne), Niemiec (SAR-
lupe i Sarah), Hiszpanii (satelity Paz i Ingenio), Włoch (COSMO-SkyMed I i II) i innych
krajów. Działalność agencji NRO w USA.
Potrzeby i możliwości Polski jako kraju członkowskiego i frontowego NATO.
Perspektywy powstania polskiego Narodowego Systemu Optoelektronicznej Obserwacji
Ziemi. Współpraca Polski z Włochami w dziedzinie COSMO-SkyMED I i II. Centrum
satelitarne w Białobrzegach. Uczestnictwo w konstelacji Pleiades. Program PIAST. Satelity
EagleEye.
1. Problem nawigacji satelitarnej
Powstanie i działanie GPS. Historia systemu GLONASS. Chiński Beidou, zwany również
Kompasem. Indyjski Regionalny System Nawigacji Satelitarnej (w skrócie - IRNSS).
Problem współpracy systemów. Geneza Galileo (europejski GNSS). Problemy polityczne i
administracyjne związane z finansowaniem Galileo. Zastosowania Galileo. Konkurs Galileo
Masters. Satelitarny system EGNOS. Inne systemy wspomagające precyzyjne lądowanie:
WAAS, ASAS. QZSS, GAGAN.
1. Powrót na Księżyc i nowa rywalizacja o przestrzeń cis-lunarną
Księżyc – dane astronomiczne i planktologiczne. Punkty libracyjne i orbity. 7 Historia
wyścigu kosmicznego i programu Apollo. Aspekty prawne Księżyca i Artemis Accords z 13
października 2020 r (podsumowanie). Projekty górnictwa kosmicznego na Srebrnym Globie.
Współczesne naukowe i komercynje misje księżycowe jako zapowiedź nowego wyścigu
kosmicznego (Chiny, USA, Japonia, Europa i Rosja, Indie, Korea Południowa, Izrael,
Tajwan. Czechy i in.). Gateway – amerykańska stacja cis-lunarna. Program Artemis – czy
tylko przykład rywalizacji amerykańsko-chińskiej? Inicjatywa chińsko-rosyjska budowy bazy
księżycowej.
1. Mars jako cel pierwszej misji załogowej – fantazje, marzenia i realia
Mars – dane astronomiczne i planetologiczne, porównanie z Ziemią. Mars w literaturze
science fiction jako obiekt zbiorowej wyobraźni. Giovanno V. Schiaparello (astronom),
Herbert G. Wells, Arthur C. Clarke, Ben Bova, Kim Stanley Robinson i jego trylogia. Das
Marsprojekt Wehnera von Brawna z 1952 i modyfikacje, Projekt Michaiła Tichonrawowa z
1956. Raport 90 z 1989 r., , Mars Direct Roberta Zubina z 1990 r. Ryzyko wypraw
załogowych na Czerwoną Planetę. Projekt Mars One i związane z nim kontrowersje.
Konstrukcje SpaceX jak Straship = Interplanetary Transport System. Problem sfinansowania
wyprawy. Od Patfaindera (Sojourner) do Perseverance – historia robotycznych badań
powierzchniowych Marsa.
1. Mars eksploracja, eksploatacja, kolonizacja, terraformowanie
Aspekty etyczne związane z kolonizacją i eksploatacją Marsa. Zasada planetary protection.
Trzy różne podejścia. Geologia i bogactwa naturalne Czerwonej Planety i perspektywy rozwoju górnictwa kosmicznego. Projekty kolonizacji Marsa. Baza Twardowsky autorstwa
studentów i absolwentów Politechniki Wrocławskiej. Inicjatywy i pomysły Elona Muska.
Mars 2117 Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Projekty chińskie.
1. Komercjalizacja i popularyzacja aktywności w przestrzeni kosmicznej
Początki działalności komercyjnej na orbicie. NewSpace i „rakietowi miliarderzy”.
Europejskie Space 4,0. Turystyka kosmiczna i przykład Virgin Galactic. Przypadek Elona
Muska i firmy SpaceX. NASA a sektor prywatny. Partnerstwo publiczno-prywatne jako
popularna metoda działalności w kosmosie.
1. Działania na rzecz czystości i równowagi środowiska ziemskiego i środowiska
kosmicznego
Copernicus i inne programy służące nadzorowaniu środowiska naturalnego. Gruz orbitalny
jako problem antropogenny. Szacunkowe dane o ilości kosmicznych śmieci. Wypadki i
przykłady działań świadomych zaśmiecających orbity Ziemi. Syndrom Donalda J. Kesslera.
Technologie czyszczenia orbit. Programy śledzące typu Space Surveillance and Tracking.
Technologie podtrzymywania życia na ISS i innych ciałach niebieskich do wykorzystania na
Ziemi. Program MELISSA. Windy kosmiczne. Proekologiczne paliwa rakietowe i orbitalne.
1. Sektor kosmiczny w Polsce w tym we Wrocławiu
Uwarunkowania instytucjonalno-prawne. Polska Agencja Kosmiczna, Centrum Badań
Kosmicznych PAN, Wiodące firmy komercyjne. Podmioty publiczne. Polska Strategia
Kosmiczna i jej realizacja. Krajowy Program Kosmiczny. Trzeci sektor i jego znaczenie.
Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego. Habitaty księżycowe/centra szkoleniowe
(LunAres, Analog Astronaut Training Center, Centrum Technologii Kosmicznych AGH).
Kosmiczny Wrocław. Kosmiczne firmy: Scanway Industry, SatRev, Thorium Space
Technology. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN. Instytut Nauk Geologicznych PAN Ośrodek
Badawczy we Wrocławiu. Inicjatywy i projekty studentów. World Space Week Wrocław,
Horyzont Mars jako wrocławskie imprezy cykliczne. Mars
